Tüketici dengesinin değişmesi

Kpss A grubu iktisat  2012 ders notları

Tüketici dengesinin değişmesi kpss alan bilgisi konu anlatımı 

Tüketicinin dengesi üç nedenden dolayı değişebilir. Bunlar,

1)malların fiyatları değişirse,

2)tüketicini geliri değişirse,

3)tüketicinin zevk ve tercihleri değişirse.

1)Malın fiyatının değişmesi;mallardan birinin fiyatı değiştiği zaman bütçe doğrusu ,fiyatı değişen mal ekseninde içe veya dışa doğru kayar. Bu kayma kesinlikle paralel olmayacağı için ,sadece bütçe doğrusunun eğimi değişir.

(px/py) gibi.

Malın fiyatı düştüğünde o mallan daha fazla tüketileceği için bütçe doğrusu dışa doğru kayar. Fiyat arttığında ise ,o maldan daha az tüketileceği için bütçe doğrusu bu sefer içe doğru kayacaktır.

Kpss A 2012

Yukarıdaki grafiklerde  bu durum açıkça görülmektedir.mallardan birinin fiyatı sürekli değiştiğinde oluşan yeni denge noktalarının geometrik yerine fiyat tüketim eğrisi denir.bu eğri ,bir malın fiyatındaki değişme karşısında her iki maldan talep edilen miktarın ne kadar etkileneceğini gösterir.bu fiyat-miktar ilişkisi bize talep eğrisini verecektir..o zaman fiyat tüketim eğrisi ile bireysel talep eğrisine ulaşabiliriz. Fiyat tüketim eğrisini şekli karşımıza büyük ihtimalle sınavlarda en az birisi önümüze dört farklı bir şekilde gelebilir.fiyat tüketim eğrisi pozitif eğimli,negatif eğimli ,yatay eksene paralel ve dikey konumda olabilirler.

Pozitif Eğimli PCC

Eğrinin konumu ise ,talebin fiyat esnekliğine bağlı olarak değişir.

Bileşik mal analizine göre dikey eksende y malı değilde ,x malı dışında kalan tüm mallara yapılan toplam harcamalar yer almaktadır.yukarıda görüldüğü gibi x malının fiyatında bir düşüş yaşanmış ve x malının tüketim miktarı artmıştır.ancak ne kadar artış olmuştur?bu ise biraz önce yukarıda kırmızı yazıyla yazdığımız gibi talebin fiyat esnekliğine bağlıdır.

Malın fiyatı değişmeden önce tüketici gelirinin rr1 kadarlık kısmını x malı tüketimine harcarken ,malın fiyatının düşüşünden sonra tüketici nin x malına yaptığı harcama rr2 ye düşmüştür.demek ki fiyat belli bir oranda düştüğünde x malı tüketimi bu azalıştan daha az miktarda artmıştır.öyleyse talebin fiyat esnekliği,ed<1 dür.

                         Kpss Alan iktisat

Yukarıda fiyat düşüşü karşısında x malına yapılan harcamalar bu sefer artmıştır.bu yüzden talebin fiyat esnekliği birden büyüktür.

Kpss A Grubu İktisat  

Yukarıda ise fiyat tüketim eğrisi yatay eksene paralel bir görünüm arz ediyor.bu durumu şöyle açıklamak gerekir:x malının fiyatı düşmüş ancak x malının talep edilen miktarıda aynı oranda artmış vede gelirde herhangi bir değişme olmamış.bu yüzden talebin fiyat esnekliği bire eşittir.

İktisat 2012 Ders Notları

X malını fiyatı düşmüş ve malın talep edilen miktarında herhangi bir değişme yok .demek ki talebin fiyat esnekliği sıfırdır yukarıda gördüğünüz grafikte.

Şimdi ise sınavlarda önünüze çeldirici olabilecek bir bilgi vermek istiyorum fiyat tüketim eğrisi ile ilgili!!!

Fiyat tüketim eğrisi tam esnek bir talep durumu için bilmemiz gereken ne olacak?bunu tanım gereği ifade etmemiz mümkün değildir.çünkü;fiyat tüketim eğrisi fiyatı değişen mal için yeni geometrik noktaların yeri idi..fiyat yükselince sonsuz esnek talep de talep edilen malın sıfıra düşmesi bile muhtemel olan bu esneklik için bunu fiyat tüketim eğrisi yardımıyla açıklayamayacağımız aşikardır.

2)Gelirin değişmesi;

Mal fiyatları ve tüketicinin zevk tercihleri sabitken tüketicinin geliri değişirse ,bütçe doğrusu paralel bir şekilde sağa yada sola kayar.gelir artarsa sağa ,gelir azalırsa sola biçimde belirir bu kayma .bütçe doğrusu paralel kayarsa eğim değişmez.

Tüketici geliri sürekli değişirse oluşacak yeni denge noktalarının geometrik yerine gelir tüketim eğrisi adı verilir.

Tüketicinin iki mala yönelik talebindeki değişmeyi ifade eden bu eğri ,pozitif eğimli olduğunda ,bu iki malında üstün mal olduğu anlaşılır.gelir tüketim eğrisi pozitif eğimli iken,bir noktadan sonra (y)malı eksenine doğru bükülürse  x malını düşük mal olduğu anlaşılır.eğer bu eğri bu sefer x malına doğru büküm yaparsa y malının düşük mal olduğu anlaşılmalıdır.

Gelir tüketim eğrisi orijinden başlayan düz bir doğru ise talebin gelir esnekliğinin bire eşit olduğu durum anlaşılırken ;bu eğri dikey eksene paralel ise talebin gelir esnekliğinin sıfır olduğu bilinir.

 gelir tüketim eğrisi yardımıyla engel eğrileri elde edilir.engel eğrisi,tüketicinin farklı gelir düzeylerinde talep ettiği mal miktarını gösteren eğridir.

  diyelim ki tüketicinin geliri iki kat artarken ,mal fiyatlarıda iki kat artıyor.bu durumda tüketici dengesi kesinlikle değişmemektedir.bu durumda talep fonksiyonu sıfırıncı dereceden homojen bir fonksiyon olur.

Gelir tüketim eğrisi elde edilirken her iki malın düşük mal olma olasılığı kesinlikle yoktur.

Kpss A İktisat Ders Notları

Tüketici Tercihlerinin Değişmesi

Yukarıda ki  grafikte tüketicinin D1 den D2 ye kaymasının sebebi tercihlerin y malından x malına kaymasındandır.