Mevduat Tercih Oranları

KPSS DERS:Para Banka Kredi
Kpss  konusu :Nakit Tercih Oranı-Vadeli Mevduat Tercih Oranı

Nakit tercih oranı,dolaşımdaki nakit miktarının vadesiz mevduatlara oranlanması yolu ile bulunur.

C=c/dd

C;nakit tercih oranı

C;dolaşımdaki nakit miktarı

Dd;vadesiz mevduatları göstermektedir.

Nakit tercih oranı ile para çarpanı arasında ters yönlü bir ilişkinin bilinmesi
önemlidir.Halkın alışverişlerde kredi kartını kullanması ve nakit kullanımlarını azaltması nakit tercih oranını düşürürken para çarpanını arttırıcı etki yapar.ayrıca nakit tercih oranını;gelir düzeyi,enflasyon oranı,vadesiz mevduatlara ödenen faiz oranı,banka panikleri,yasal olmayan faaliyetler ve kayıt dışı ekonomi gibi faktörlerinde etkilediği bilinmelidir.Nakit tercih oranı ,para çarpanındaki değişmeleri belirleyen en önemli unsurdur.

Vadeli mevduat tercih oranı;vadeli mevduatların vadesiz mevduatlara oranlanması ile bulunur.

T=td/dd

T=vadeli mevduat tercih oranı

Td=vadeli mevduatlar

Dd=vadesiz mevduatlar

T yükselirse para arzı tanımımızdaki m2 ile doğru orantılıdır.burada vadeli mevduatlara ödenen faiz oranı önemlidir.şu durum gözden kaçırılmamalıdır.vadeli mevduatlara ödenen faiz oranı sabit kalsa bile ,vergi sonrası faiz oranları artar ise mevduat sahiplerinin elde edeceği net net faiz geliri azalacağı için ,halkın tercihleri vadeli mevduat aleyhine dönebilir.bunun dışında alternatif tasarruf araçlarının getirileridir.diyelim ki hazine bonosu,hisse senedi gibi varlıkların getirileri yükselirse vadeli mevduat tercih oranı düşük olacaktır. öyle yandan bankacılıkta yaşanan bir panik ,halkın bankacılık sisteminden hızla fon çekmeye yöneltecek ve vadeli mevduat tercih oranı düşecektir.

Serbest rezerv oranı,serbest rezervlerin vadesiz mevduatlara oranlanması ile bulunur.

E=er/dd

E=serbest rezerv oranı

Er;serbest rezervleri

Dd;vadesiz mevduatları

E serbest rezerv oranları artarsa,para çarpanının değerinin düşmesine ve para arzının azalmasına yol açar.

Serbest rezerv oranını belirleyen faktörler arasında;piyasa faiz oranı,mevduat çıkışlarındaki düzenlilik,rezerv borçlanmanın maliyeti,finansal sistemdeki istikrar sayılabilir.

Beklenen mevduat çıkışları artıyor ise,serbest rezerv tutma oranı  artar.ayrıca banka diğer kaynaklardan borçlanmanın maliyetini de göz önünde bulundurur.maliyetleri artacak ise serbest rezervlerini yine arttıracaktır.diğer kaynaklardan borçlanması nasıl olacak diye bir soruyu duyar gibiyim.birincisi bankalar merkez bankasından reeskont kredisi kullanabilir.ikincisi de bankalar kendi aralarında interbank bankacılığı adı verilen ve gecelik faiz in uygulandığı piyasadan borçlanabilirler.

Parasal taban;Merkez bankası parasal taban üzerinde dilediği yönde ve miktarda değişiklik yapma gücüne sahiptir.merkez bankası para arzında bir artış hedefliyorsa para çarpanı sabit iken yapması gereken tek şey parasal tabanı arttırmaktır.açık piyasa işlemleri ile piyasadan tahvil satın alarak ,dolaşımdaki nakit miktarını ve banka rezervlerini arttırabilir.buda parasal tabanda artış demektir.parasal taban ve para arzı arasında doğru yönlü bir ilişki vardır.para arzındaki değişiklikler çok büyük ölçüde parasal taban değişikliklerinden meydana gelmekte,para çarpanının etkisi ise sınırlı düzeyde kalmaktadır.