Paranın İşlevi Ve Tarihsel Gelişimi

Kategori:A Makro iktisat Ders Anlatımı,ders notları,konu anlatım
Kpss Alan konusu :Para Banka Kredi dersi
Kpss ye yazı içeriği:Paranın Fonksiyonları Ve Tarihsel Gelişimi

Paranın bir tanımını yapmamız gerekirse;para,satın alınan mal ve hizmetlerin bedelinin vede borçların geri ödenmesinde genel kabul görmüş her unsur paradır diyebiliriz.bireylerin ceplerinde taşıdıkları nakitlerin yanı sıra ,istenildiği an nakde dönüştürülebilen çek yazılabilen mevduatlarda yukarıda yaptığımız tanıma dahildir.

 Paranın İşlevi Veya Fonksiyonları

1)değişim aracı olması;paranın kullanılması mal ve hizmetlerin el değiştirmesi sırasında harcanan zamanı ortadan kaldırması nedeni ile ekonomik etkinliği arttırmaktadır.yani işlem maliyetini önlediği için önemlidir.değişim aracı olma rolü takasın güçlüğünü ortadan kaldırmıştır.bir unsurun değişim aracı olarak işlev görmesi için bir takım özellikleri taşıması gereklidir.bunlar;

Malın değerinin kolaylıkla öğrenilebilmesi için standart olması gereklidir.

Değişimi kolay hale getirmesi için bölünebilir olmalıdır.

İşlem maliyetini önlem ek için genel kabul görmüş olmalıdır.

Riski azaltıcı hale sokması için kolay taşınabilir olmalıdır.

Uzun süre kullanmaya olanak vermesi için çabuk bozulur olmamalıdır.

Güven duyulması için kolay taklit edilmemelidir.

2)hesap birimi olma;ekonomide mal ve hizmetlerin değerini belirlemek için ,ortak bir ölçü birimi gereklidir ,işte bu fiyattır.bir ekonomide n adet mal ve hizmet var ise n(n-1)/2 kadar fiyat olur.

3)değer saklama aracı olması;değer saklama aracı olarak en likit varlık paradır.bunun yanında tahvil,hisse senedi,ev ,arsa vs değer saklama işlevini yerine getirse de en likit varlık paradır.çünkü;gelirin elde edilmesinden harcanmasına kadar geçen süre içinde satın alma gücünün korunması amacıyla kullanılan unsurdur.

                      Paranın Tarihsel Gelişimi

Takasın güçlüğünü ortadan kaldırabilmek için tarihte mısır taneleri,boncuk,deniz kabukları bile para olarak kullanılmıştır.

Altın ,gümüş gibi değerli madenlerin para olarak kullanıldığı dönem metalizm olarak adlandırılır.yalnız altın para sistemlerinde bir sorun paraların altın bileşimlerinin düşürülmesi olmuştur.paranın maden bileşiminin bilinçli olarak veye kullanım sonucu düşürülmesine tağşiş denir.tağşiş in bir sonucu olarak bireyler piyasaya altın bileşimi düşük paraları dolaşıma çıkartıp,ilk önce onları elden çıkarmayı düşününce ,kötü para iyi parayı piyasadan kovmuştur.bu tanımlamayı isminden dolayı yapan gresham yasası adı verilmektedir.

Günümüzde ki iyi para ,uluslararası piyasalarda işlem gören dolar,euro gibi para birimleridir.

18. Yüzyılın ikinci yarısından itibaren bankalarda bulunan altın -gümüş karşılığında makbuzlar alınarak ,bir değişim aracı olma rolü yerine getirilmiştir.bankaların ve devletin çıkardığı bu tür makbuzlar zamanla mal paranın yerini almış ,böylece kağıt para sistemi yerleşmiştir.

Kağıt para ,itibari para (fiyat para)niteliği kazanmıştır.itibari para ,devlet tarafından yasal ödeme aracı olarak çıkarttırılan ve değerli madene dönüştürülemeyen kağıt paradır.

Klasik modelde ,dolaşımdaki para miktarına bağlı olarak iki görüş ortaya atılmıştır.banknot ilkesi ve bankacılık ilkesi.
Yazar:Nevin Seçkin U.