Merkez Bankası Nasıl Para Yaratır?

Kategori: kpss Makro iktisat Ders Notları,konu anlatımı,kpss konuları
Kpss Alan konusu :Para Banka Kredi dersi

Kpss yazı içeriği Parasal Taban -Baz Para konularının anlatımı

Merkez bankası dört yolla para aratır.

-Uluslararası rezervler (altın,döviz )karşılığında

-Bankacılık sistemine verilen krediler karşılığında

-Kamu kesimine açılan krediler karşılığında

-Açık piyasa işlemleri aracılığı ile

Merkez bankasının elinde bulunan bu kaynaklar karşılığında yaratılan para,kaydı paranın genişlemesine teşkil ettiği için parasal taban yada baz para adını almaktadır.

Ancak yukarıda belirtilen kamu kesimine açılan krediler karşılığında ki madde ülkemizde yüksek enflasyona sebep vermesinden dolayı 2001 yılında bu uygulamadan vazgeçilmiştir.böylelikle merkez bankası bağımsızlığı konusunda tam özgürlüğüne kavuşmuştur.

Açık Piyasa İşlemleri

Merkez bankasının tahvil ve bono piyasasına girerek devlete ait menkul kıymetleri alıp satmasıyla yaratılmaktadır.

Finansal piyasada en az maliyetli olan ,yani ekonomiye olumsuz yönde en az etki eden ,esnek para yaratma tekniğidir.arz edilen parasal taban'nın bir kısmı öncelikle halk tarafından nakit olarak tutulmaktadır.diğer geri kalan kısmı bankalar tarafından rezerv olarak tutulmaktadır.o zaman kullanımına göre parasal tabanı yazacak olursak;halkın elindeki nakit+banka rezervleri'dir.

B=c+r şeklinde gösterilmektedir.

Parasal taban ister kullanımına ister kaynağına göre yazılsın bulunacak değerler birbirine eşit çıkmalıdır.

Rr ;bankaların zorunlu rezervlerini

Rdd;vadesiz mevduat zorunlu rezervlerini

Rtd;vadeli mevduat zorunlu rezerv oranlarını göstermektedir.

Rr=rdd.dd+rtd

Dd;vadesiz mevduatlar

Td ise;vadeli mevduatları göstermektedir.

M1=m1.b

M2=m2.b

C ;nakit tercih oranını

T;vadeli mevduat tercih oranını

E;serbest rezerv oranını

B;parasal tabanı

Rdd ve rtd;çarpanın belirlenmesinde rol oynayan vadesiz ve vadeli mevduat zorunlu rezerv oranlarını gösterir.

Yazar:Nevin Seçkin U.